Polski wkład w budowę Federacji EOSC – za nami 7. spotkanie w Helsinkach
1-2 października w Helsinkach odbyło się 7. spotkanie Grupy ds. Budowy Federacji EOSC (EOSC Federation Build-up Group meeting #7). Gospodarzem wydarzenia było IT Center for Science (CSC).
Gości zgromadzonych w Auditorium Life Science Centre powitali Kimmo Koski, Dyrektor Generalny CSC – w imieniu gospodarzy, Pantelis Tziveloglou (Komisja Europejska DG RTD) – w imieniu Tripartite, Roberto Sabatino, przedstawiciel EOSC Steering Board oraz Ute Gusenheimer, Sekretarz Generalny EOSC Association.
Krajowy węzeł EOSC-PL reprezentowali: Dr Aneta Pazik- Aybar, dr Klaudyna Śpiewak-Wojtyła, dr Jan Wieczorek z Narodowego Centrum Nauki, dr Marcin Wichorowski z Instytutu Oceanografii PAN, Andrzej Zemła z AC Cyfronet AGH.
W sesji otwierającej przedstawiciele 13 Węzłów kandydackich EOSC oraz EOSC EU Node zaprezentowali swoje postępy oraz kluczowe wyzwania stojące przed listopadowym EOSC Sympozjum 2025 w Brukseli.
Ważnym punktem tej sesji była prezentacja EOSC-PL, którą poprowadziła dr Aneta Pazik-Aybar z Narodowego Centrum Nauki, które pełni rolę polskiej organizacji przedstawicielskiej w Stowarzyszeniu EOSC oraz koordynatora krajowego węzła EOSC-PL. Przedstawiła postępy w budowaniu polskiego węzła krajowego oraz kierunki jego rozwoju do wiosny 2026 r. Wskazała również na kluczowe wyzwania związane z różnorodnością systemów krajowych i potrzebą stabilnego finansowania EOSC-PL,
,,Udział w pracach Grupy ds. Budowy Federacji EOSC to dla nas szansa, by realnie wpływać na kształt europejskiego ekosystemu danych badawczych i wspólnie z 13 węzłami kształtować Federacji EOSC. W Helsinkach pokazaliśmy przykłady praktycznych zastosowań EOSC w pracy naukowej. Będą one monitorowane pod kątem wykorzystania przez użytkowników i dalej rozwijane zgodnie z potrzebami środowiska naukowego. Spotkanie w Helsinkach ma charakter roboczy – chcemy wspólnie dobrze się przygotować, aby w pełni zaprezentować nasze osiągniecia i potencjał EOSC podczas Sympozjum EOSC 2025 w Brukseli w listopadzie” – podkreśliła Aneta Pazik-Aybar.
W następnych częściach programu Kamran Naim, EOSC-A/CERN zaprezentował EOSC Academy, której celem jest dostarczanie zasobów szkoleniowych obecnym i przyszłym członkom Federacji. Przewodniczący podgrup roboczych przedstawili postępy ich prac dotyczących infrastruktury federacyjnej w tym infrastruktury uwierzytelniania i autoryzacji (AAI), integracji repozytoriów danych oraz zasobów, cyberbezpieczeństwa, oraz zarządzania, a także aktualizacje dotyczące przypadków użycia naukowego w różnych obszarach badań – od analizy mikrobiomów morskich (BlueCloud) i genomiki w walce z antybiotykoopornością (CVTI SR), po zastosowanie sztucznej inteligencji w diagnostyce raka prostaty (BBMRI-ERIC). Marcin Wichorowski, przewodniczący podgrupy roboczej zajmującej się integracją repozytoriów danych podkreślił, że ich zadaniem jest stworzenie strategii federacyjnych usług repozytoryjnych oraz wytycznych dotyczących pozyskiwania metadanych międzyrepozytoryjnych i ich odnajdywalności, która będzie stanowić fundament dla płynnej i zgodnej z zasadami FAIR interoperacyjności danych pomiędzy repozytoriami naukowymi. Węzeł EOSC-PL aktywnie uczestniczy w rozwoju poniższych przypadków naukowego użycia i został wspomniany podczas ich prezentacji:
- BlueCoud: Badanie wpływu morskich mikrobiomów na sekwestrację węgla
- CERN: Przetwarzanie otwartych danych z eksperymentów ATLAS/CMS z wykorzystaniem REANA — FAIR (ponowna) analiza danych z LHC w środowisku rozproszonym
- Galaxy Europe: Dane obrazowe oparte na platformie Galaxy w dziedzinach nauk o środowisku i nauk przyrodniczych
- BBMRI-ERIC: Zapewnienie usługi do wieloośrodkowej walidacji modeli sztucznej inteligencji wspomagających badania przesiewowe raka prostaty, z wykorzystaniem wrażliwych danych zdrowotnych w ramach zgodnych z obowiązującymi regulacjami
- Slovak Centre of Scientific and technical information: AMR: Federacyjna analiza genomów patogenów
Podczas sesji zamykającej spotkanie Stefan Liebler, DG RTD przedstawił Politykę włączania zasobów do Federacji EOSC a Bob Jones, EOSC-A/CERN zaprezentował ocenę poziomu gotowości węzłów kandydackich. Spotkanie zakończyła prezentacja Pantelisa Tziveloglou, DG RTD dotycząca planowanego, drugiego naboru węzłów Federacji EOSC.
Spotkanie w Helsinkach było ważnym krokiem na drodze przejścia EOSC z fazy projektowej do rzeczywistego działania. Konferencja w Helsinkach w jasny sposób pokazała, że Polska to aktywny partner w wspólnych europejskich przestrzeniach danych (ang. European Common Data Spaces), a EOSC-PL odgrywa kluczową rolę w integracji zasobów naukowych, wpisując się w długofalową strategię rozwoju otwartej nauki w Polsce i Europie.
Udział w spotkaniu był ograniczony wyłącznie do członków Grupy ds. Budowy Federacji EOSC. EOSC Federation to powstająca, federacyjna sieć węzłów (węzeł EOSC UE – ang. EOSC EU Node – oraz węzły krajowe i tematyczne), która łączy usługi i dane badawcze w interoperacyjny ekosystem funkcjonujący według wspólnych zasad, opisanych w EOSC Federation Handbook.
zdj.https://eosc.eu/news/eosc-federation-builds-momentum-prior-to-symposium-launch/
